Het SMART-principe is management- of pedagogenjargon voor het eenvoudig en eenduidig opstellen en controleren van doelstellingen. Doelstellingen zijn formuleringen van doelen.

De letters van SMART staan voor:

• Specifiek;
  De doelstelling moet eenduidig zijn.
• Meetbaar;
  Onder welke (meetbare/observeerbare) voorwaarden of vorm is het doel bereikt.
• Acceptabel;
  Is deze acceptabel genoeg voor de doelgroep en/of management.
• Realistisch;
  De doelstelling moet haalbaar zijn.
• Tijdgebonden;
  Wanneer (in de tijd) moet het doel bereikt zijn.

In plaats van Ambitieus of Aanvaard wordt ook vaak Aanwijsbaar gebruikt (Wie realiseert het doel?). Ook wordt soms het Engelse Achievable gebruikt, doch dit verwijst eerder naar het aspect haalbaarheid. Ook wordt Acceptabel gebruikt. Een bijkomend criterium dat vaak wordt ingebracht, is Relevant (is de doelstelling waardevol voor de organisatie of de betrokkenen), dat dan weer verband houdt met de aanvaardbaarheid.

Het principe wordt veel gebruikt bij projectmanagement in zowel de private als de publieke sector. Wanneer managers praten over 'SMART maken' of 'SMART formuleren' bedoelen ze dat de doelen specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden moeten worden geformuleerd.

Kritiek
Kritiek op het SMART-principe richt zich op twee punten:

• Het normatieve karakter.
  Is het wel zo dat doelen altijd realiseerbaar, acceptabel etc. moeten zijn? Het werken aan doelen die nooit behaald zullen worden is niet per definitie zinloos.
• De onmogelijkheid sommige doelen SMART te formuleren.
  Veel concepten (bv. veiligheid, geluk, leefbaarheid) zijn moeilijk of niet meetbaar. De eis om doelen SMART te formuleren, kan in die gevallen leiden tot fixatie op wél meetbare gegevens waarbij het eigenlijke doel uit het oog wordt verloren.

Deze kritiekpunten zijn echter te weerleggen, doordat ze doelstellingen (in de betekenis van streven) verwarren met een doel. Streven kan vaag of visionair zijn, maar doelen zijn er om er mensen mee aan het werk te zetten. Werk wordt aan de hand van resultaten in een afgeperkte tijd beoordeeld en mensen worden daarop afgerekend. Met doelen die SMART zijn, kunnen ze worden beoordeeld door hun prestatie te meten en kunnen mensen worden beloond of in gebreke worden gesteld. Als een doel niet SMART is, is managen op prestatie eigenlijk niet mogelijk en zal er vertrouwd moeten worden op aanwezigheid en motivatie van de uitvoerder dan wel gevoel van de beoordelaar.

Zie ook: RUMBA