Elk proces bevat één of meer invoermogelijkheden, een verwerking en één of meer uitvoermogelijkheden. Het proces genereert uitvoer die bestemd is als invoer voor één of meer andere processen. Deze andere processen produceren op basis van deze invoer weer nieuwe uitvoer, et cetera. Dit is een oneindige, niet stoppende cyclus. Het universum is één groot proces en bestaat uit onnoemelijk veel kleinere processen.

Elk proces kent een aantal kenmerken:
·         Het heeft invoer;
·         Het bewerkt de invoer;
·         Het produceert uitvoer;
·         Het bevat een sturend mechanisme dat het proces bestuurd.

Hierna wordt dieper ingegaan op de verwerking en de besturing. Daarna wordt aandacht besteed aan twee fundamentele eigenschappen van processen, namelijk de decompositie en de ketenwerking.

Verwerking

Op basis van de invoer van het proces vind een verwerking van de invoer plaats. Dit kan een omzetting van materiaal, een verwerking in een samengesteld product, een chemische of fysische omzetting, maar ook een verplaatsing of een verwerking van gegevens zijn.
Aan het verwerkingsproces worden eisen of normen gesteld. De gebruikersorganisatie zal meestal productnormen stellen, de organisatie zelf procesnormen [HART92]. Bovendien is het voor de manager mogelijk om het proces te besturen. De manager zal daarom stuurinformatie aan het proces verstrekken en informatie willen krijgen over het verloop van het proces. Zo nodig kan de manager (op basis van zijn bevoegdheid) de procesgang bijsturen. Het is daarom van belang dat het resultaatgebied van het proces is gedefinieerd. Bovendien moeten één of meerdere prestatie-indicatoren beschikbaar zijn op basis waarvan gestuurd kan worden. De sturing vind plaats aan de hand van een norm (inclusief eventuele toleraties) die aan het resultaat van het proces wordt gesteld. Grafisch kan dit als in het navolgende figuur worden weergegeven. 

1: De manager als procesbestuurder

Besturing van het proces 

Zowel Jans [JANS93] als Hartog [HART92] beschrijven het regelkringconcept van processen. Het regelkringconcept beschrijft hoe processen kunnen worden bestuurd. In het regelkringconcept wordt onderscheid gemaakt tussen feed-forward en feed-back. In het eerste geval is sprake van het bijsturen op basis van meting van de invoer. Dit is slechts mogelijk voor standaardprocessen waarmee veel ervaring is opgedaan met het gedrag van het proces op basis van de invoer. In het tweede geval wordt het proces of de invoer naar aanleiding van afwijkingen bijgesteld.
In onderstaand figuur is een voorbeeld van een feed-back regelkring opgenomen.

2: Het regelkringconcept

Om het regelkringconcept op een proces toe te kunnen passen dient aan een aantal voorwaarden te zijn voldaan:
·         Voor het proces dienen concrete normen te zijn gedefinieerd, waarbij duidelijk is wat de toleranties zijn ten aanzien van de norm;

• Het proces moet gemeten kunnen worden;
• De gemeten waarde moet aan de norm getoetst kunnen worden;
• Het gedrag van het proces naar aanleiding van wijzigingen in input en/of sturing moet bekend zijn;
• Het proces moet bijgestuurd kunnen worden.

Decompositie van processen 

Een belangrijke eigenschap van processen is dat hierop decompositie kan worden toegepast. Bemelmans [BEME87] beschrijft decompositie als een hiërarchische opdeling van activiteiten. Dit gebeurt zodanig dat de in- en uitvoer van het proces kunnen worden beschreven. Het proces zal zodoende worden opgedeeld in één of meer subprocessen, de subprocessen zullen weer in één of meer sub-sub processen worden opgedeeld, enzovoort. Het laagste niveau van beschrijven is de elementaire procestaak.
De decompositie van processen lijkt op het effect op de oude Droste-cacao-blikjes. Hierop staat een tekening van een verpleegster met een dienblad met een blikje Droste. Daarop staat weer hetzelfde figuur, et cetera. Een zich eindeloos herhalend proces.
Binnen de decompositie zijn ook lijnen te onderkennen. De processen op de verschillende niveau’s sluiten telkens weer aan op een proces op een hoger liggende niveau en hebben daarmee ook een duidelijke relatie. Hierin zijn enkele lijnen te onderkennen:

• Bestuurlijk; De relaties tussen de niveaus bestaan van onder meer uit jaarplannen, managementcontracten en rapportages; 
• Uitvoerend; De relaties tussen de niveaus bestaan uit de afstemming van het maken van producten en delen ervan door de onderscheiden subprocessen;
• Functioneel; De relaties tussen de niveaus waarborgt dat noodzakelijke kennis en budgetten binnen de organisatie wordt verspreid;
• Administratief; De relatie tussen de niveaus geeft de totale administratie van de onderneming weer. Deze is in vergaande mate geautomatiseerd;
• Controlerend. De relatie tussen de verschillende niveaus kan op een soortgelijke manier worden beschouwd als bij functioneel.

Figuur 4: Decompositie van processen

Voor elk onderliggend niveau geldt dat de in- en uitvoer van het niveau gedifferentieerd worden over de subprocessen en dat er tussen de subprocessen onderling nieuwe in- en uitvoerstromen ontstaan. 

Processen maken onderdeel uit van een grotere keten

Zoals hiervoor is aangegeven staan processen niet op zichzelf, maar hebben ze onderlinge relaties met elkaar.

Figuur 5: Ketenwerking van processen

Veelal zijn de uitvoerende processen opgenomen in een keten van afzonderlijke subprocessen. Alhoewel bovenstaand figuur een lijnopstelling suggereert kan het gaan om zeer ingewikkelde relaties tussen de uitvoerende processen onderling. Aertsen [AERT96] geven hiervan een aantal voorbeelden. De besturing van een keten is ingewikkeld doordat niet alleen het uitvoerende proces in het geding is, maar ook de besturende, ondersteunende en administratieve processen. Deze laatste drie processen stellen verschillende eisen aan het uitvoerende proces. Over de productieplanning zal de afdelingsleiding met de besturing van de productieprocessen op afdelingsniveau de productieplanning moeten afstemmen om te komen tot een goed verloop van de processen. Goldratt [GOLD96] geeft weer wat de voordelen van een goede afstemming kunnen zijn. Ook geeft hij aan wat de gevolgen zijn van een gebrekkige afstemming.